Crach & Memories of Bartonsville (Welsh / English)

Mae heddiw wedi bod gan mwyaf yn dawel iawn iawn. Codon ni yn y bore hwyr ac aethon i Billy's Dinner yn Tannersville, y pentref gerllaw...

Oh well, In Welsh pentref, village sounds so quaint, but the truth is rather something else. There are relatively few quaint villages left in the Poconos. When I was a child, Monroe County where I was born, had no more than 30,000 some odd souls; now there are more than 145,000, largely emmigrated from urban North Jersey and New York City. The change in the community has been vast and radical, and moreover, not necessarily all good. I grew up in the small village of Bartonsville, which as a child was no more than a sleepy four corners with two gas stations, a post office, a grist mill - cum - store and occasional gas station, a few houses, a truck stop a piece down the road toward Stroudsburg, the main town, and periodically, between suspicious burnings a so-called Adult Book Store. Even 30 years ago there was little about Bartonsville that was quaint, but it was home, and it held a special place in my heart. I learned a lot about the history of the village, founded by Joseph Barton in the 1830's, and found a collection of photographs taken of the village at the turn of the last century while volunteering at the county hisotrical association. In those photographs, Bartonsville was quite a lovely pentref in the Welsh sense, a self contained entity with post office, hotel, gristmill, creamery, freight station, tannery, iron smith, cobbler, dance hall, tavern, baseball team (my recollection was that the team was in fact called the Bartonsville Ballers, but that could be my twisted adult imagination rewriting history...), and a bass brand. No, I don't think that means the team had brass balls, eventhough the players would have to have been the same subset of men, the village was terrible small then, probably not more than 150 people.

Today, Bartonsville, like Tannersville, has lost whatever 19th century charm it had, and has given way to various manifestations of rural country life meets suburban or exurban sprawl. The main road, PA 611 which joins the two neighboring villages, is a three lane knot of taffic and pokey traffice lights punctuating a long and more or less constant strip of fast food places, strip malls and drive-in coffee joints.

Felly dyna le aethon ni, i Billy's Diner yn Tannersville, y "pentref" gerllaw. Roedd yn bwyd yn weddol, ond dim yn dda; er engraifft, roedd y wyau wedi'u potsio yn fechan, fel wyau piodyn ar dost sych. Roedd y coffi yn biso cath, a gweud y gwir. O wel, dydy pawb pryd o fwyd ddim yn gallu bod yn berffaith, ydy?

Ar ôl i ni fynd allan am frecwast, gwnaethon ni ychydig o siopa cyn dychwelyd i'r ty. Mae ty fy mam yn fach iawn, wedi ei godi mewn pant bach mewn coedwig bach ar hyd dyffryn tawel. Cynt, roedd yn hardd, wel yn dlws, ond rwan, mae fy mrawd yn gofalu am y ty, ac a dweud y gwir, dydy o ddim yn gwneud jobyn da ychwaith. Rhaid defynddio'r gair gofalu yn ysgafn, ohewrydd mae rwtsch ymhobman rwan, ac mae sefyllfa y ty yn ddrwg, efo pethau'n mynd yn wael, yn paent yn disgyn a'r glaswellt yn tyfu'n wyllt.

Ar ôl amser cinio yn y ty, daeth y gymdoges a'i merch Susie, hen graches fawr o fenyw sy'n byw rwan yn Maryland ac yn mynd i'r brifysgol i fod yn gyfraithyddes, a hi'n 45 oed. Wel a phan dwi'n dweud "mawr", mawr yn ei meddwl ydy hi. Benyw ddenau iawn iawn ydy, yn rhy denau o lawer. Gallai awel iach ddod ymlaen a'i chario hi i ffwrdd, wel dylai awel iach ddod ymlaen... Un o'r rhain sy'n meddwl nad yw ei chachu ddim yn drewi o agos hyd yn oed, a hi'n sy'n meddwl a, ei hun mor spesial oherwydd ei bod hi wedi gwneud ffordd dda iddi hun. Chwarae teg iddi, mae hi wedi cael swyddi da erbyn hyn, a wewdi gweithio'n galed, ond ta waith, dydy hi ddim yn gallu dweud pa mor enwedig ydy hi yn wir. Dim ond dynes fel pawb dynes arall yw hi, fel pawb bod dynol. Ond ta waith, dydy hynny ddim yn ei chadw hi o ddweud pethau mor dda am ei hunan pob siawn a chaiff. Ychydig o amser ar ôl iddyn nhw gyrraed, cyrhaeddodd y ferch arall, Julie, a hi hefyd yn ddynes lwyddianus, ac yn neisach o lawer na'i chwaer. Does dim llawer o Gymraeg (wel Saesneg yn yr achos hwn) rhyngddynt, ond dyn eflen gyffredin i bob plentyn y teulu hwnnw. Mae un hogyn hefyd, ac mae o hefyd yn meddwl ei fod o mor spesial bob tro, ac yntau yn arddïwr, a dim un mor dda ychwaith! Wel ta waith, dyna roedd y prhynhawn efo crachach Bartonsville, a fu sy'n cofio pan doedd dim digon o arian ganddynt yr oedd yn rhaid iddynt fynd i'r Salvation Army i gael dillad, ac wedyn mynd i'r llywodraeth i gael caws a llefrith, fel yr oedd yn rhaid i fy nheulu ei gwneud hefyd. A chwarae teg iddyn nhw, daethon nhw i gyd ymlaen yn ddigon da yn y byd, ond ta waith, adim rhaid iddyn nhw geisio bod mor uwch... dim ond bygars o'r bac of beyond ydyn nhw hefyd, a dim yn wir mwy llwyddianus na fi ychwaith.

Gweddill y dydd? Tawel, bwyd Tseina a'r teledu a gwrando ar yr hen fam yn cwyno am ei bywyd gwag. Hihihi, mae rhai pethau sy ddim yn newid. O wel, fel hyn, dwi'n cofio pa mor lwcus ydw i, a dwi ddim yn eu drwgddweud yn wir. Pobl drist yw fy mam a'm mrawd, o'u gwneud eu hunain. Yr unig beth a allaf i neud yw bod yn gyfaill o ryw fath iddynt tan y diwedd, eu diwedd neu'r un fi. Dyn hapus dwi, a dyn lwcus, a fi sy 'ma i ddathlu, i ganu, i yfed, i fwyta, i fwchio a rhannu hyn i gyd â phwy bynnag sydd eisiau dod ymlaen!! =)